7 May 2009

En Büyüleyici 10 Doğa Olayı

İnsanlık tarihi boyunca insan ve doğa arasında her zaman inanılmaz bir rekabet varolagelmiştir. İnsanlar sebebini anlayamadığı bir çok doğa olayını Tanrı’nın bir hikmeti olarak görmüş ve ona itaat etmiştir. Bu rekabette uzun yıllar hep yenilen taraf olan insan doğa hakkında bildiklerini arttırdıkça daha az şaşırır hale gelmiştir. 21. yüzyılın ilk yıllarını yaşadığımız şu zamanlarda bile hala insanlığı şaşırtmaya devam eden bir çok doğan olayı vardır. Bugünkü yazımızda sebebini bilsek de bilmesek de oluşturduğu olağanüstü görüntülerle hayran bırakan ilgin doğa olaylarını listedik. Keyifle okumanız dileğiyle…

1-) Aurora

Aurora_australis_20050911

Aurora, yani diğer adıyla Kuzey Işıkları, yüsek enlemlerde geceleri çıplak gözle izlenebilen muhteşem gökyüzü ışıklarıdır. Genellikle yeşil olmakla beraber kırmızı, mavi olarak görüldüğü de olur. Binlerce kilometre uzunluğunda olabilen bu ışık gösterisinin nedeni uzun yıllar boyunca bilinememiş ve yöre halkı tarafında bir çok kutsal rivayete konu olmuştur. Aslında bu ışıklar dünyamızdan yaklaşık olarak 200.000 km uzaklıkta meydana gelen manyetik patlamalar sonucunda özellikle kuzey ve güney yarımkürede net olarak görülebilen ışınımlardır. Kutup ışıkları sıklıkla 11 yıllık güneş döngüsünün en yoğun zamanında görülür. Bu dönemde, güneş yüzeyindeki koyu lekeler sayıca artar. Güneşteki şiddetli patlamalar güneş lekeleriyle ilgilidir. Solar patlamalardan çıkan elektronlar ve protonlar, dünya atmosferiyle etkileşir. Bu etkileşim oldukça parlak auroralar yaratır. Bu aynı zamanda dünyanın manyetik alanında güçlü dalgalanmalar meydana getirir; (manyetik fırtına). Bu fırtınalar esnasında auroralar kutup bölgelerinden ekvatora doğru kayar.

 

2-) Mammatus Bulutları

a426_mammatus

Türk meteoroliji terminolijisine “memeli kümülüs” olarak giren bu bulut çeşidinin aslında Türkiye’de görüldüğüne dair bir kayıt yok. Daha çok yoğun yağış alan okyanus kıyılarında görülen bu bulutlar Amerika ve Avustralya’da yılın çeşitli zamanlarından gözlemlenebilir hale geliyor. Şeklinin neden böyle engebeli bir hal aldığı ise tamamen doğanın bir oyunu. Sıcak, nemli ve hareketli bir hava kütlesi okyanus esintisi veya dağ yamaçlarındaki dikey hava akımları ile karşılaştığında yukarı doğru bir itme hareketine maruz kalarak böyle bir şekil oluşturuyormuş. Bu bulut türü büyük fırtınalardan hemen önce ya da sonra ortaya çıkan ürkütücü görüntüsü nedeniyle yıllarca kıyamet alameti sayılmış. Daha çok fotoğrafı için buraya bakabilirsiniz.

 

3-) Kızıl Med-Cezir

a426_redtides

İşte ülkemizde olsa direkt olarak deprem olacak diye haberlere çıkabilecek bir doğa fenomeni daha. Yine özellikle okyanus kıyılarında görülen bu doğa olayı ise göründüğü kadar korkunç olmasa da deniz canlılarına hatta bazen insanlara bile zarar verebiliyor. Ayın çekim gücü ile hareketlenen okyanus sularını kan kırmızıya boyayan sebep ise aslında okyanus dibinde yaşayan bir çeşit deniz canlısı. Phytoplankton adı verilen bir çeşit alg olan bu canlılar yoğun olarak su yüzüne çıkarak bu manzarayı yaşatıyor.Eğer toksinlerle karışırsa tüm doğa için olduğu gibi insanlar için de oldukça tehlikeli hale gelebiliyormuş.

 

4-) Penitente Buzulları

Penitentes_Upper_Rio_Blanco_Argentine

Bu zararsız doğa olayına ise soğuk iklimlerin peri bacaları olarak adlandırabiliriz. Oluşumları ise birbirine biraz benziyor. Aşırı kar yağışı alan bölgelere ani gün ışığının vurmasıyla kar kütlesinin hafif bölgelerinin eriyip sert yüzeyleri ortaya çıkarması ile oluşan bu dikitlerin boyu 5 santimetrden 5 metreye kadar çıkabiliyor. İlk olarak 1839’da ünlü bilimadamı Charles Darwin tarafından incelenmiş ve daha sonra bir çok araştırmaya konu olmuştur.

 

5-) Hareket Eden Çöl Taşları

sailing-stones

 

İşte size tam bir doğa fenomeni. Amerika’nın Nevada eyaletinde bulunan Ölüm Vadisi’nin evsahipliği yaptığı en ilginç olaylardan birisi de bu hareket eden taşlar. Onlarca kilo ağırlığındaki taşların nasıl olup da kilometrelerce düzgün bir rotada hareket ettiği bilim dünyası için hala bir muamma. Bölgenin olağanüstü doğa şartlarına sahip olduğunu bir kez daha hatırlatmakta fayda var. Dünyada ölçülen en yüksek sıcaklık 57,1 derece ile burada ölçülmüştür. Çok az yağış almasına rağmen toprağın suyu emmemesinden dolayı sel baskınları da görülebiliyormuş. Hakeret eden kayaların gizemi ise bir teoriye göre burada gizliymiş. Arkasında sürünme izi bırakarak ilerleyen kayaların ıslak zemin ve rüzgarın etkisiyle hareket ettiğine dair bir teori var. Ancak kayaların 90 derecelik yön değiştirmesi hala açıklanamamış. Amerika yaşanan Altına Hücum hareketi ile bir çok peri masalına konu olan bu fenomen daha uzun yıllar bilimsel bir açıklama bekleyecek sanırım.

 

6-) Süper Hücreler

a426_supercells

Doğanın en yıkıcı olaylarından biri olan “Tanrı’nın gazabı” fırtınaların süper güçlü olanlarının sebep olduğu bu muazzam görüntülere umarım hiç şahit olmayız. Nasıl oluştuğu ise tornadoların oluşumda gizli. Meteoroloji sözlüğüne göre, tornado ‘bir kümülünimbüs (Cb) tipi buluttan, yere doğru sarkan şiddetle dönen hava kolonu ya da hava kolonlarıdır’ Klasik cevap, sıcak nemli güneyli deniz havası, kuzeyli soğuk kuru hava ve doğulu nisbeten kuru hava ile karşılaştığında, bu şartlar altında çok sayıda Cb bulutu oluşur. En yıkıcı ve öldürücü tornadolar süper hücrelerden oluşur. Süper hücrelerin dönderdiği Cb bulutları, radar görüntülerinde bir mesosiklon diye adlandırılır. En son teoriler ve Uluslararası VORTEX projesinden çıkan sonuçlar bir mesosiklonun varlığını ve bir tornado gelişiminin bu mesosiklon etrafında dönen havanın sıcaklık farklarıyla olan ilişkisini göstermektedir.

 

7-) Bazalt Sütunlar

columnar-basalt

Bazalt; magmadan volkan patlamaları yoluyla yeryüzüne çıkan bir lav kayacıdır. Volkandan ergimiş haldeyken çıktığında, akışkanlığıyla yayılmaktadır. Bu nedenle çeşitli nedenlerle farklı şekiller alabilmektedirler. Su gibi daha soğuk maddelerle teması halinde bu şekilde sütunlar oluşturmaktadırlar. Bu oluşumun en ünlüsü İrlanda’daki Giants Causeway" yani "Devler Kaldırımı"dır. Bazalt tabaka açısından ülkemizde oldukça zengin olmasına rağmen şimdiye kadar sadece Sinop’ta Boyabat Bazalt Vadisi keşfedilebilmiştir. Dünya jeoloji mirasları arasına girebilecek bu güzellikler ise fazla bilinmemekle beraber çeşit çalışmalarla tanıtılmaya muhtaçtır. Bizden de bu güzelliğimizi tanıtmada bir katkımız olsun. En azndan bölgeye yakın kişiler ziyaret edebilirler.

 

8-) Büyük Mavi Delikler

blue-holes

Okyanus ve denizlerde ani yüzey çöküntüleri ile oluşan ve çapları yüzlerce metre olan bu büyük mavi delikler görselliği olduğu kadar tehlikeli olmaları ile de ünlüler. Dev gemilerin ve uçakların aniden kaybolmasında etkili olduğu söylenen bu deliklerde yapılan dalışlar sonucu bir çok metal ve tahta gemi parçları çıkartılmıştır. Hatta yüzlerce yıllık balıklar ait fosil parçaları bile bulunma ihtimali ile hala araştırmalara devam edilmektedir.

 

9-) Gökkuşağı Yangınları

fire-rainbow

20.000 feet yükseklikte bulutların içindeki buz kristallerine güneş ışınlarının belli bir açıyla vurması sonucu oluşan bu güzellikler en zararsız doğa olaylarından biri.

10-) Buz Çemberleri

ice-circles

Buz çemberleri çok seyrek meydana gelen oluşumlardır.Bazılarına göre bunlar bizimle iletişim kurmak isteyen dünyadışıların sanat eserleridir.Klasik bilime göre bunlar buzun altındaki su akıntısı sebebiyle meydana gelmektedir.Ancak aynı bilim bu çemberlerin nasıl bir kusursuz daire şekline sahip olduğunu açıklayamamaktadır.

8 yorum:

Hasret dedi ki...

çok güzelmiş :)

Yasin Tekin dedi ki...

@Hasret
Değerli yorumunuz için teşekkürler.

Adsız dedi ki...

Bunlara Baktıktan sonra

Yaşamak İçin Sebep çok diyorum.

Adsız dedi ki...

sitenize bayıldım
birtürlü çıkamıyorum:)

selenay izmirli dedi ki...

bu sıte fotolarını ve bılgılerını ödevimde kullandım gercekten ilginc doga olayları var cok gzl bişi yapmıssn bnları steye koymakla tskr edrm banada yardımcı oldugun içn :)

Adsız dedi ki...

çok teşekkür ederim...

Adsız dedi ki...

Allah'ım ne güzel yaratmış. sır dolu

Adsız dedi ki...

gerçekten güzel iş yapmışsınız tebrikler....

Yorum Gönder

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More

 
Design by Free WordPress Themes | Bloggerized by Lasantha - Premium Blogger Themes | Grocery Coupons